ОД АЛТЕРНАТИВЕ ДО СЛОБОДНОГ КРАЉЕВСКОГ ГРАДА

U ponedeljak 24. IV 2017. g. sa početkom u 20č, na velikoj sceni Narodnog pozorišta, održana je projekcija dokumentarnog filma pod nazivom Od Alternative do Slobodnog kraljevskog grada. Film su realizovali Gradska biblioteka „Karlo Bijelciki“ u Somboru i Robmos produkcija uz tehničku podršku Veni Vidi Vaci produkcije. Pre početka projekcije, odnosno svečanosti povodom obeležavanja datuma kada je kraljevski komesar Johan Stefan Koler i faktički toga datuma svečano proglasio 1749. g. Sombor Slobodnim i kraljevskim gradom u prizemlju fraljevačkog samostana, pred punim auditorijumom somborskog teatra prisutnima se obratio dr Miroslav Stojisavljević koji je i režiser ovog filmskog prikaza. Nakon njega govorio je doc. dr Miloš Petrović, jedan od autora knjige Alterantiva, Povelja, Statut: normativni akti somborske lokalne samouprave u periodu od 1749. do 1918. g. na osnovu koje je formiran scenario. Petrović je podsetio i na pojedina značajna imena tih ključnih godina, poput imena prvog gradonačelnika Martina Parčetića. Ukazao je i na put koji je prešla ova zavičajna priča od naučnog rada predstavljenog na međunarodnoj naučnoj konferenciji Pravo i društvena stvarnost, preko prvog, pa drugog dopunjenog i proširenog izdanja knjige koje su finansirali zainteresovani pojedinci i preduzeća, budući da je knjiga dvojezična i sa ilustracijama, te predstavlja prigodan poklon poslovnim partnerima, sve do ovog trenutka kada delove čitave priče imamo i u prijemčivoj formi dokumentarnog filma. Stojisavljević, kao domaćin večeri, govorio je o brojnim učesnicima na projektu snimanja, volonterima i drugim ustanovama kulture, kojima se zahvalio, budući da su na neki način svi podržali realizaciju nauma. Direktor varoške biblioteke, koautor pomenute knjige i pisac scenarija, Vladimir Jerković, je između ostalog rekao: „Pred Vama je poznati deo, zaista slavne, istorije Grada Sombora. Tekst koji popunjava stranice ove knjige, kao i film koji ćete pogledati, upućuje čitaoca/gledaoca na bitne elemente ustrojstva građanskog društva, podseća na aktivnosti i preduzete radnje koje su Somborci činili u specifičnim političko-društvenim i istorijskim okolnostima, a u cilju realizacije sopstvenih prava za koja su se borili i postigli značajne pomake. Važnost pravnih regulativa, patenata, statuta i drugih dokumenata jednako je proporcijalna uspešnosti društveno-političkog angažmana srpskog i bunjevačkog stanovništva usmerenog ka uspostavljanju normi i pravila prema kojima bi i ovo stanovništvo, a na teritoriji Slobodnog i kraljevskog grada Sombora, uživalo u kriterijumima i standardima pravno regulisane i propisima omeđene društvene stvarnosti zasnovane na retko, u tim vremenima, viđenom egalitarizmu, toleranciji i kooperativnosti. Iako idealizovanoj slici minulih doba možemo puno toga prigovoriti, činjenica je da se Sombor razvijao udruženim nastojanjima ljudi nastanjenih na ovom području, koji su u iznimnim okolnostima uspevali pronaći zajednički cilj i povoljan epilog svoje političke borbe. Napori koji su rezultirali sticanjem statusa, inicijative koje su za ishodište imale pravne akte, aktivnosti koje su preduzimali sugrađani, svedočanstvo su čvrsto sazdanih osnovnih temelja koji će iznedriti onakvu istoriju grada, u poređenju sa kojom nevelik broj drugih sredina se može pohvaliti. Institucije koje su nicale u ipak, tuđoj državi, omogućile su Somboru da dug niz godina prednjači na ovim prostorima i postane upravno, kulturno, obrazovno, ekonomsko i versko stecište vojvođanskih Srba.“Svečanosti su prisustvovali i brojni zvaničnici, predstavnici Austrijskog kulturnog foruma pri ambasadi austrijskoj, ali i delegacija uglednih predstavnika bunjevačke zajednice predvođena predsednicom Nacionalnog saveta bunjevačke nacionalne manjine dr Suzanom Kujundžić Ostojić, koja je pohvalila, u svome obraćanju, napore Somboraca da ukažu, na činjenično ustanovljen način, na važne periode u zajedničkom suživotu Bunjevaca i Srba i iznela podatak da od saveta nisu tražena sredstva i da su pozvani kao uvaženi gosti, kojima se na na najlepši mogući način ukazuje koliko poštovanje, toliko i odaje počast, upravo na ovakav način, za primer. Projekciji su prisustvovali i predstavnici Bunjevačkog medija centra i drugi predstavnici ove nacionalne zajednice, kao i brojni predstavnici verskih zajednica, udruženja i društava. Sa dr Kujundžić Ostojić dogovorena je promocija u Subotici u toku meseca maja, nakon čega će film biti dostupan na jutjub kanalima, kako Robmos produkcije, tako i Somborske biblioteke. Knjigu je i dalje moguće pozajmiti u Somborskoj biblioteci ili kupiti u knjižari somborske biblioteke